شناخت علائم بالینی اوتیزم

اوتیزم یک اختلال رشدی است که در سه سال اول رشد کودک ظاهر می شود. این اختلال از جمله اختلالاتی است که بدلیل شباهت بسیار با دیگر اختلالات رشدی و همچنین بدلیل طیف و گستردگی گوناگونی که داراست، تشخیص درست آن را حتی برای متخصصین این رشته گاها دشوار می سازد.
اختلال اوتیزم کمتر از یک درصد کودکان جامعه را مبتلا می سازد. پسران بیش از دختران در معرض ابتلا به این بیماری می باشند. متاسفانه هر کودک مبتلا به این اختلال، الگوی خاص بیماری خود را داراست که پیچیدگی شناخت و تشخیص این بیماری را بیشتر میکند. گاها تاخیر رشدی از زمان تولد شروع می شود. گاها نیز کودک رشد عادی و طبیعی خود را طی کرده ولی ناگهان در زمینه های اجتماعی، زبان و گویش متوقف میشود.

سرانجام هستند گروهی از کودکانِ مبتلا نیز که رشدی طبیعی در زبان و اختلاط اجتماعی داشته ولی رفتارها و نگرانی هایی غیر عادی از خود نشان می دهند. در بعضی از بچه ها مشکلات گویشی بارزترین خصوصیت بیماری است اما در بعضی دیگر رفتار های غیر عادی (چیدن متوالی و طولانی اسباب بازیها بعنوان مثال) از علائم بیماری محسوب می شود.
والدین معمولا اولین افرادی هستند که متوجه وجود مشکلی در کودک خود می شوند اما تشخیص تخصصی بیماری معمولا بخاطر ترس و تعصب والدین بتاخیر می افتد. کم اهمیت شمردن علائم یکی از شایع ترین رفتارهایی است که والدین انجام می دهند. اما همین رفتار تدافعی در تشخیص بجا و بموقع بیماری، باعث از دست رفتن فرصت های مهم درمانی در کودک است. ارزیابی کودک در ابتلای قطعی به اوتیزم می باید توسط تیمی از مجرب ترین افراد دست اندر کار در این رشته (متخصصین کودکان استثنایی و روانشناس بالینی) صورت بگیرد.

دلایل بیماری
طبق بررسی های انجام شده دانشمندان به این موضوع پی برده اند که مغز کودکان مبتلا به اوتیزم دچار رشدی نامتقارن بوده بنحوی که قسمت هایی از مغز نسبت به قسمت های دیگر بزرگتر می شود. به همین دلیل استعدادهای خاصی نیز در نواحی رشد فزاینده اتفاق می افتد. از آنجاییکه رفتار های اجتماعی و زبان، نیازمند رشد متقارن تمامی قسمت های مغز است کودک مبتلا به اوتیزم در این مهارت ها دچار مشکل می شود. پیش زمینه های ژنتیکی و محیطی در تعیین و تشدید بیماری نقش شایانی ایفا میکنند. از این پیش زمینه ها میتوان از ژنهای پر ریسک و سن بالای پدر و مادر نام برد. وجود افسردگی و دیگر بیماری های روانی و شخصیتی در زمان حاملگی از عوامل تعیین و تشدید اوتیزم در کودک شناخته می شوند. خفگی کودک در هنگام زایمان نیز از فاکتور های ریسک بروز اوتیزم است.

انواع اوتیزم

آسپرجر:
در این نوع اوتیزم، کودک علاقه افراطی و بارزی نسبت به یک موضوع و یا شئی نشان می دهد. او همه چیز را در مورد موضوع مورد علاقه اش میخواند و یاد میگرد و دائم درباره آن صحبت میکند. رفتار ها و مهارت های اجتماعی کودک آسپرجر بشدت ضعیف بوده و بنظر غیر عادی و نامتعادل و کُند می آید.
اختلال فزاینده رشدی:
پس از حداقل سه سال رشد عادی، رشد بیانی و حرکتی کودک دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای توانایی درک کلمات در کودک از بین می رود. کودک بتدریج توانایی بروز احساسات را از دست داده بنحوی که صورت هیچ گونه عواطف انسانی نداشته و کودک به چشمان کسی در موقع صحبت نگاه نمیکند. ارتباط کودک با اطرافیان کم شده و ارتباط وی با اسباب بازی ها و اشیاء بطرز خاصی تغییر میکند. کودک با تغییر و جابجایی در محیط بشدت آشفته می شود و در مجموع قادر به کنترل احساسات خود نیست.
اختلال فروپاشی رشدی کودک:
در سنین بالاتر پس از بدست آوردن مهارتهای بیانی و رفتاری طبیعی، ناگهان کودک عقب گرد کرده
و مهارتهای قبلی را از دست می دهد.
سیندرم رَت (Rett Syndrom)
این بیماری تقریبا خاص دختران بوده اگرچه مواردی از آن در پسران نیز دیده شده است. دست و پاهای کوچک و رشد کم جمجمه از موارد تشخیص و شناخت بیماری است. رفتار ها و ژست های تکراری با دست مانند پیچاندن و یا گذاشتن متوالی در دهان دیده می شود. سن بروز بیماری معمولا بین ماه های ۶ تا ۱۸ است.

بیماری های همپوشان با اوتیزم
تعدادی از بیماری ها با اختلال اوتیزم همپوشانی داشته و مشاهده می شوند. این همپوشانی با رشد سنی کودک بیشتر شده و باعث سخت تر شدن درمان می گردد. به همین دلیل متخصصین روان تاکید در شناخت هرچه سریع تر بیماری دارند.
تشنج و اپی لپسی یکی از شایع ترین بیماری های همپوشان با اوتیزم است. شیوع تومور های خوشخیم در مغز و دیگر ارگانهای حیاتی نیز در مبتلایان به اوتیزم دیده شده است. بعلاوه، مدفوع کردن در مکان های غیر متعارف و خوردن مدفوع جزو علائم محسوب می شود. پاسخ غیر طبیعی به محرک های حسی (احساس درد شدید و برعکس احساس درد نکردن در هنگام سوختن یا زخم شدن) از جمله علائم بالینی می باشد. بین ۴۰ تا ۶۹ درصد مبتلایان به اوتیزم از نوعی تاخیر در رشد توانایی و مهارت های های فکری خود رنج می برند. ۲۵ تا ۷۵ درصد نیز به انواع اختلالات یادگیری دچار هستند. ۷ تا ۸۴ درصد از افراد مبتلا به اوتیز دچار بیماری اضطراب می شوند. افسردگی با اوتیزم در حد ۴ تا ۵۸ درصد همپوشانی دارد. همچنین بیش فعالی و نافرمانی از علائم همپوشان شایع در بسیاری از مبتلایان و خصوصا کودکان اوتیزم است.

علائم بالینی اوتیزم
بطور کلی سه گروه از اختلالات زندگی کودک مبتلا به اوتیزم را تحت تاثیر قرار داده که با شناسایی این سه گروه میتوان به ابتلای کودک به اوتیزم مشکوک بود:

۱. مهارتها و تعاملات اجتماعی اندک و با تاخیر
۲. ارتباط کلامی و غیر کلامی ضعیف و غیر متعارف
۳. رفتار ها و علائق خاص غیر متعارف

منبع مطلب